برگزاری مراسم بزرگداشت روز جهانی خاک در استان گلستان به همت پژوهشگر پیشکسوت مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان

پنجم دسامبر برابر با ۱۴ آذر ۱۴۰۱ از سوی سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FA0) به‌عنوان روز جهانی خاک نام‌گذاری شده است. به‌ همین منظور مراسمی به صورت کارگاه آموزشی برای دانش آموزان دختر در روز چهارشنبه ۱۶ آذر ۱۴۰۱ در مزرعه گردشگری کشاورزی توسکا در شهرستان گرگان برگزار شد. این مراسم با همکاری مدیریت مزرعه گردشگری کشاورزی توسکا و همچنین روابط عمومی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان برگزار گردید. این مراسم با هدف آموزش دادن نسل آینده برای خاطر نشان کردن اهمیت خاکها به عنوان زیربنای طبیعت و بستر حیات و هچنین ضامن امنیت غذایی با حضور ۴۵ نفر از دانش آموزان دختر مقطع دوره دوم دبیرستان عفاف همراه با دبیران مربوطه برگزار گردید. آقای دکتر محمد اسماعیل اسدی پژوهشگر پیش کسوت آب و خاک مرکز تحقیقات کشاورزی گلستان در سخنرانی خود خطاب به دانش آموزان و آموزگاران اظهار داشت:  هدف از این بزرگداشت ها و نامگذاری ها، آشنا کردن عموم مردم با اهمیت خاک و جلب توجه عمومی به ضرورت حفظ خاک است. این روز جهانی یک بزرگداشت سالانه است که به نمایان‌سازی اهمیت خاک برای جوامع در سرتاسر جهان کمک می‌کند و ضرورت بهره‌برداری پایدار از آن را آشکار می‌سازد. روز جهانی خاک امسال یعنی ۲۰۲۲ و کارزار آن یعنی  “خاک، سرآغاز غذا” با هدف افزایش آگاهی از اهمیت حفظ اکوسیستم های سالم و منبع تغذیه انسانها با پرداختن به چالش های رو به رشد در مدیریت خاک، مبارزه با فرسایش خاک، از دست دادن تنوع زیستی خاک، افزایش آگاهی درباره اهمیت خاک و تشویق دولت ها، سازمان ها، جوامع و افراد در سراسر جهان به تعهد حفظ سلامت خاک برگزار می گردد.

خاکها جایگاه رویش گیاهانی می باشند که انرژی خورشیدی را برای تولید غذا، فیبر و اخیرا سوخت به طور موثری استفاده می نمایند. غذا و فیبر دو عامل اساسی در بقاء تمدنها می ­باشند. کشاورزی منبع اصلی هردو بوده و وابسته به خاکهای بارور است. برای اینکه خاکها بطور اقتصادی تولید کنند بایستی حاصلخیز باشند. بنابراین، حاصلخیزی خاکهای هر کشور، شاخص سلامت کشاورزی و ظرفیت تولید غذا، فیبر و سوخت آن کشور می­باشد. در بیانیه جهانی غذا، حاصلخیزی خاک بعنوان کلید امنیت غذایی معرفی شده است. کشاورزی مولد وابسته به خاک سالم است. خاک وظیفه در اختیار قرار دادن مواد مغذی به مقدار کافی را در طول چرخه زندگی گیاه برعهده دارد. خاک آب را در خودش نگه می­دارد و آن را در دسترس گیاه قرار می­دهد به طوری که در طول  دوره­های خشک گیاه پژمرده نمی­شود. آب از طریق نفوذ یا حرکت درون خاک تصفیه می­شود. خاک به آرامی آب را به سیستم های آب سطحی و زیرسطحی منتشر و در نتیجه به عنوان یک تنظیم کننده جریان عمل می­کند. ۹۵ درصد غذای ما در خاک می روید. خاک ها میزبان ۲۵ درصد تنوع زیستی سیاره ما هستند. بر روی یک قاشق چایخوری مقدار میکروارگانیسم ها یا اندامکهای زنده در داخل خاک سالم از تعداد انسان های روی کره زمین بیشتر است. زمانی که صحبت از سلامت خاک که می توان آن را کیفیت خاک نیز نامید به میان می آید، مهمترین عامل ارگانیسمهایی هستند که در آن رشد و نمو می نمایند و به عنوان یک اکوسیستم زنده می باشند. این ارگانیسمها شامل باکتریها، قارچها، نخسانه ها (نماتدها)، پیش زیان، کرمهای خاکی و دیگر جانداران کوچک میشوند. اکثر آنها نقشی عمده را در تجزیه نمودن مواد آلی درون خاک بازی میکنند، از این رو آنها را به موادی مغذی و دیگر ترکیبات سودمند مورد نیاز گیاهان تبدیل مینمایند. این ارگانیسمها با استفاده از مواد آلی و فرآورده های جانبی حاصل از رشد ریشه ها رشد و نمو مینمایند. از این رو هم ارگانیسم های گیاهان و هم ارگانیسم های خاک برای بقای حیات خود به وجود یک دیگر وابسته هستند. این ارگانیسمهای خاکی جدای از مواد آلی در حال تجزیه و مواد مغذی چرخه دار برای بهبود دادن بافت خاک و کنترل کردن آفتهای درون آن نیز سودمند هستند. خاک، به ویژه خاک سالم، سرشار از زندگی است. میلیون ها گونه و میلیاردها موجود زنده ترکیبی پیچیده و متنوع از زندگی میکروسکوپی و ماکروسکوپی را تشکیل می دهند که نشان دهنده بیشترین غلظت زیست توده در هرجای کره زمین است.  به طور خلاصه، خاک سالم باید از فعالیت میکروبی درحد کفایت برخوردار بوده و همچنین باید دارای ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی و زیستی متعادلی باشد. سفره اصلی غذای ما خاک است. بیشتر آنچه که در سر سفره غذایمان می خوریم و می نوشیم، ریشه در خاک دارند. خاک جزو منابع تجدیدناپذیر است اما چون دیده نمی شود نسبت به آن غفلت شده است. سرعت از دست رفتن خاک بسیار بیشتر از سرعت تشکیل آن است. به همین دلیل حفظ آن ارزش زیادی دارد. خاک، مهربان و بخشنده است و دوست خوبی است.  اما اگر ما این دوستی را دانسته یا نادانسته به دشمنی بدل کنیم، خاک دشمنی سرسخت است و ما از این دشمنی سودی نخواهیم برد و در این جنگ خودساخته، بی گمان ما شکستی سخت خواهیم خورد. متاسفانه دشمنی و جنگ امروزه با خاک آغاز شده است. انسان با تبدیل اراضی مرغوب حاصلخیز به سازه های شهری چون هتل و رستوران و ویلا و همچنین با آتش زدن بقایای گیاهی بعد از برداشت و  سلاح گاوآهن و دیسک و انواع خاک برگردانها به جنگ خاک رفته است و با این کار موجودات ذره بینی خاک را نابود کرده و خاک را بیشتر در معرض فرسایش های آبی و بادی ناشی از طوفانهای شدید و آبیاریهای بی رویه و قطرات باران قرار گیرد. در ادامه این کارگاه آموزشی آقای دکتر اسدی ضمن انجام آزمایشهایی ساده اهمیت حفظ پوشش گیاهی مخصوصا پوشش جنگلهای پهن برگ هیرکانی را در حفظ خاک و جلوگیری از فرسایش نشان دادند. دانش آموزان نیز با طرح سوالات و نقطه نظرات خود علاقمندی و تعهد خود را بر حفظ و صیانت از خاک نشان دادند. همچنین در پایان دانش آموزان با طرزکار دو دستگاه کارنده دستی که بدون دستکاری خاک مبادرت به کشت انواع بذور گیاهی در خاک می نماید به طور عملی و کار در مزرعه آشنا شدند.  آقای دکتر اسدی  در پایان به عنوان نتیجه گیری و در باب اهمیت خاک و لزوم حفاظت ازآن به ۷ نکته کلیدی اشاره نمود:

۹۵ درصد غذایی که می خوریم از خاک بدست می آید.
خاکها میزبان ۲۵ درصد تنوع زیستی روی کره زمین هستند.
حدود یک سوم  خاکهای ما در حال حاضر تخریب شده است.
کشاورزی حفاظتی یکی از بهترین راهکارهای تولیدات پایدار محصولات کشاورزی ضمن حفظ خاک می باشد.
در طول ۷۰ سال گذشته، سطح ویتامین ها و مواد مغذی در غذا به شدت کاهش یافته است.
بیش از ۲ میلیارد نفر از گرسنگی پنهان یا کمبود ریزمغذی‌ها رنج می‌برند.
تقریباً ۵۰ درصد از زباله‌های خانگی ما می‌تواند برای پرورش خاک ما کمپوست شود.

پاسخ دهید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.فیلد های ستاره دار را پر کنید. *

*

معادله‌ی امنیتی * Time limit is exhausted. Please reload CAPTCHA.